Ghigiotti Kajetan (1728–1796), kierownik kancelarii włoskiej Stanisława Augusta, ksiądz. Pochodził rzekomo z Rzymu. W r. 1760 przybył do Polski z nuncjuszem Viscontim jako jego sekretarz i «Maestro di camera». 30 XII 1762 po zgonie Roccataniego, agenta królewskiego do spraw kościelno-politycznych w Rzymie, został jego zastępcą jako «agens negotiorum cum officio consiliarii Regis» z pensją roczną 300 dukatów węgierskich. Po zgonie Augusta III przybył do Warszawy, aby uzyskać przedłużenie swych funkcji. Zabiegał też o przedstawicielstwo interesów pruskich po zgonie Coltroliniego, ale to mu się nie powiodło, mimo poparcia rezydenta pruskiego w Warszawie Benoita. Pozostał w Warszawie i pozyskawszy względy Stanisława Augusta, został kierownikiem jego kancelarii rzymskiej, z tytułem sekretarza królewskiego i pensją 600 dukatów rocznie. Gabinet rzymski tworzył w kancelarii Stanisława Augusta cały osobny urząd, przez który przechodziły wszystkie sprawy kościelno-polityczne, korespondencja z kurią rzymską, sekretarzem stanu, kardynałem protektorem Polski, posłem polskim przy Watykanie i agentami królewskimi we Włoszech, sprawy nominacji biskupów, beneficjów kościelnych, opactw etc. G. w r. 1768 uzyskał nobilitację polską, w r. 1775 otrzymał stałe stanowisko w kancelarii włoskiej Departamentu Interesów Cudzoziemskich Rady Nieustającej «w nagrodę za zdatność i od niejakiego czasu zasługi położone w kancelarii królewskiej na urzędzie sekretarza». W «ekspedycji włoskiej» Departamentu Interesów Cudzoziemskich zatrudnionych było dwóch «subalternów»: Bacciarelli i ks. Lewiński. Zbliżony do biskupa Młodziejowskiego, źle widziany przez kurię rzymską, z jednymi nuncjuszami w Polsce toczący walkę, z innymi pozostający w bliskich stosunkach, cieszył się G. dużym zaufaniem Stanisława Augusta, który go zwał «Gaetanino», miał też względy tak w kołach szlachty polskiej, jak i obcej dyplomacji w Warszawie. «Był to Włoch chytry i przebiegły, fizjonomię miał wcale miłą» – pisał o nim poseł szwedzki Engeström. «Factotum królewski, ale człowiek dość uczciwy i w prowadzeniu interesów wcale zręczny jak każdy Włoch» – tak go określał Wodzicki. Zwalczany był z poduszczenia Stackelberga przez Sułkowskiego, który chciał zostać posłem polskim w Rzymie, czemu na przeszkodzie stał Ghigiotti, związany licznymi węzłami z ministrem rezydentem polskim w Rzymie, Tomaszem Anticim. G. umiał wyciągać niemałe korzyści ze swego stanowiska, bynajmniej nie gardząc sowitymi nagrodami za wyjednanie intratnego beneficjum czy godności. Poza tym dzięki protekcji Stanisława Augusta uzyskał szereg godności i beneficjów, w r. 1767 został kanonikiem warmińskim, w r. 1773 przy biskupie Ludwiku Riaucour koadiutorem probostwa w Surażu (konsens królewski z 15 IX 1773), a następnie proboszczem tamże, 4 XI 1775 otrzymał intratne probostwo w Gołębiu w Lubelskiem, w r. 1784 został koadiutorem opactwa bledzewskiego przy kardynale Albanim. Był też protonotariuszem apostolskim, tytułowano go prałatem, miał tytuł tajnego radcy królewskiego. Poza tym był wielkim jałmużnikiem Wielkiego Wschodu Polskiego. Świadczył on również jakieś usługi na rzecz poselstwa pruskiego w Warszawie oraz na rzecz nuncjatury; być może był on tym, który pierwszy poinformował nuncjusza Garampiego o tajnym jeszcze wówczas planie utworzenia Komisji Edukacji Narodowej. Mimo korzyści, jakie przynosiły mu te beneficja oraz pośredniczenie przy wyjednywaniu godności, G. uciekał się jeszcze do innych sposobów, aby gromadzić fundusze, które trwonił zresztą dość szybko, prowadząc życie szerokie, tak że aż Stanisław August musiał podpisywać jego weksle czy też pokrywać jego długi. Zdaje się, że G. zainteresowany też był w założeniu loterii genueńskiej w Warszawie, gdzie pewną rolę pełnił jego sekretarz, zresztą szpieg mołdawsko-turecki, posyłający z Warszawy tajne doniesienia polityczne, Lochman. G. używany też był do pewnych delikatnych misji, w r. 1778 wysyłany był do Rzymu dla obrony przed papieżem projektu kodeksu Zamoyskiego, ale zjednany obietnicami tytułu protonotariusza apostolskiego niezbyt gorliwie wypełnił tę misję, a w r. 1782 do Wiednia dla widzenia się z Piusem VI (wówczas miał on oświadczyć Józefowi II, że «ibi bonum ubi patria»). Misja ta pozostawała w związku ze sprawą biskupa Sołtyka i staraniami królewskimi o utrzymanie swego brata ks. Michała przy administracji biskupstwa krakowskiego. Podczas Sejmu Czteroletniego i insurekcji kościuszkowskiej nie uniknął podejrzeń o szpiegostwo, do czego powodu dostarczyły raporty Lochmana dla hospodara mołdawskiego, w których wykorzystywane były informacje uzyskane od prymasa Poniatowskiego; figurował zresztą na liście osób płatnych przez Bułhakowa. G. mieszkał na zamku, gdzie pozostał i po wyjeździe Stanisława Augusta do Grodna, ale chorował już wówczas b. ciężko na puchlinę. Stanisław August jeszcze z Grodna interesował się jego zdrowiem. Zmarł w Warszawie 29 III. Koszta pogrzebu poniósł król. Pochowany został na cmentarzu świętokrzyskim. Duży zbiór jego papierów z jego korespondencją włoską był w archiwum w Jabłonnie, poza tym w archiwum Potockich w Krzeszowicach (oba obecnie w AGAD) oraz w archiwum Czartoryskich w Krakowie.
Loret M., Kościół katolicki a Katarzyna II, Kr. W. 1910; tenże, Życie polskie w Rzymie w XVIII w., Rzym 1930, 102–7 i 350–3; Akty powstania Kościuszki, wyd. S. Askenazy, W. Dzwonkowski, Kr. 1918 I i II; Engelström W., Pamiętniki, P. 1875, 63–4; Wodzicki, Wspomnienia z przeszłości, Kr. 1874, 292; Lehmann M., Preussen und die kathol. Kirche, Leipzig 1894, IV 616; Wójcicki K. W., Cmentarz powązkowski, W. 1858, III 6; Mémoires du roi Stanislas-Auguste Poniatowski, Leningrad 1924 II 546, 599, 626; Kurdybacha Ł., Kuria rzymska wobec Komisji Edukacji Narodowej, Kr. 1949, 14; tenże, Dzieje Kodeksu Andrzeja Zamoyskiego, W. 1951, 113; Łukaszewicz W., Targowica i powstanie kościuszkowskie, W. 1953, 98, 117, 188, 229, 249, 276, 277, 289; Mann Z., St. August na sejmie ostatnim, W. 1938; Nieć J., Młodość ostatniego elekta St. Aug. Poniatowskiego, Kr. 1935; Fabre J., Stanislas August Poniatowski et l’Europe des Lumières, Paris 1952, 407–408; Mańkowski T., Archiwum w Jabłonnie, «Archeion» 1928 IV 93; «Kurier Warsz.» 1763 nr I i suplement do nr 99 z 10 grudnia; Vol. Leg. VII 802 (1768), VIII 226 (1775); – Arch. Gł. Sygill. ks. 29 (fol. 362), 32 i 35. W AGAD w W-wie znajduje się tzw. «Archiwum G-tiego» które obejmuje ponad 10000 listów i pism G-tiego i osób z nim korespondujących. Fragmenty tego zbioru znajdują się w Bibl. PAN w Kr. i w Bibl. Czartoryskich w Kr. Tę informację zawdzięcza redakcja pracownikowi Nacz. Dyr. Arch. Państw. mgr Eug. Brańskiej.
Jan Reychman